Kamis, 03 Februari 2011

sarua bawak : Tresna Sing Harus Ngelahang


LUH Jepun sing nyidang naanang rasa sebet. Yéh matanné ngamengmeng. Bengul paningalané karna suba awai ngeling. Ngenehang tresnané ané matepuk asibak lima. Kalina ngantén ajak Wayan Sastra, muani ané makelo mentik di atiné. Limang tiban suba Luh Jepun ajak Wayan Sastra magegélan. Cara anak suba makurenan. Ngekos bareng di Badung, dugasé kuliah di Fakultas Hukum Warmadéwa.

Mekamen di sunduk, maseselan. Tuah keto geginan Luh Jepunné sabilang wai. Tusing jaen baana madaar. Tusing nyidang tis sirep. Tusing makita ngudiang-ngudiang. Pragat ngeling tur nyangkutin galeng guling. Atiné sahasa kayis-yis pangiris. Kaluntik-luntik tamutik. Marasa idupné tusing maguna. Marasa déwék nista. Bas mudah nyerahang raga. Luh Jepun marasa sakadi ampas tebu. Telah manisné laut kasepahang. Sing suud-suud nyeselang déwék. Suba ilang Luh Jepun ané satata girang. Satata liang.

Yén tlektekang, Luh Jepun sujatiné anak luh bajang jegég. Dengél. Maawak sangsangan. Tegeh langsing lanjar. Sujénan di mua tangébot. Yén makenyem setata ngelangenin. Anak muani ané cén di Banjar Sari tusing buduh ajak Luh Jepun. Yan binayang di pawayangan, ia mirip sakadi Déwi Drupadi. Nanging sasukat suud matunangan ngajak Wayan Sastra, jeg nadak sara sakadi bunga pucuk ulet. Cem, remrem. Sawai ngamigmig padidi cara nak lengeh buah di Rumah Sakit Bangli. Ento makrana reramané bareng bringsut ngenahang panak bajangné ané frustasi.

“Luh, sing luung sawai-wai ngeling. Tresna ento sing harus ngelahang. Né maadan tusing jatukarma. Serahang nasibé tekén Ida Sesuhunan. Nunas paica ring Ida Hyang Widhi apanga ngicén jatukarma muani sané sujati. Sing melah yén satata ngeling nyeselang paukudan ané kalin gagélan. To tingalin di langité, pakebyar-byar gumintangé ngaé bungah guminé peteng. To artiné, nu liu ada anak muani ané ngenehang iluh, sakéwala cara bintangé di baduur, tuwah abesik ané paling galang di ati,” tutur méméné Luh Jepun, apanga pianakné mawali égar kajati mula.

“Sing aluh Mé. Tiang ngajak Bli Sastra suba mademenan nganti makeloné limang tiban. Kénkén ben tiang ngayahin pang sing gén nepukin unduké ene. Sing aluh baan tiang ngengsapang unduké manis ané suba liwat. Tiang sakit ati, Mé,” sautné Luh Jepun. Sahasa ngeling di pabinan méméné.

Anak lingsir ento, ngasanin kénkén sakit atin pianakné. Nanging méméné Luh Jepun ngalus-ngalusin pianakné apanga tusing terus-terusan sebet.

“Mémé taén bajang, taén ngasanin sebet cara iluhé jani. Nanging mémé tusing terus-terusan ngeling. Satata nunas paica ring Hyang Widhi apanga kapaica pamargi ngalintangin sebet di ati. Tusing makelo lantas, bapan iluhé teka ngaba tresna sujati. Ngantos jani mémé lan bapa idup bagia kaliput pondasi smara sujati. Ida Hyang Widhi janten ngicén pamargi. Suud maseselan, guminé sing alombéng don kelor. Nu liu gumintangé pakebyar-byar di langité. Jalan ngrestiti nunas landuh lan rahayu. Usap yéh paningalan ceningé!” tutur méméné Luh Jepun.

“Malajah ngengsapang ané suba liwat, tuwuhé enu lantang. Jalan uli jani malajahang raga, buin besik da taén engsap tekén Hyang Widhi. Jalan jani ngrestiti antuk pasubakti apanga kapaica katabahan nyalanang idup lan kahuripan. Sirepang ragan ceningé jani!” maimbuh méméné nuturang satondéné pesu uli kamar pianakné. Luh Jepun ngangsehang makenyem apang reramané tusing milu sebet.

Luh Jepun sakabedik nepukin galang ngingetang tutur méméné ané sarat sasuluh idup. Baat sakit ané karasayang masa nginganang sawiréh reramané ngemaang raos galang. Mara makita ngidemang paningalan, nadak sara lawat Wayan Sastra marawat. Kenyem manis anak truna bagus ento satata ngiasin atiné.

“Bli Wayan, do nguda las atin bliné ngalin tiang ngantén. Apaké galah limang tiban tiang ngayahin nu kuangan. Tusing ké inget bli Wayan masatya ngajak tiang di pasisi Sanur dugasé bli ngecup bibih tiangé. Minabang Bli engsap taén masatya saidup samati ngajak tiang, dugasé bli ngambil kasucian tiangé. Sebet tiang bli, dadi ati bli lémpas kén janji. Bli anak muani bancih. Sing bani nglawan rerama ané nyodohang bli ngajak anak luh pilian reraman bliné. Bli Wayan bancih!”

Paketéltél yéh paningalan Luh Jepuné inget unduké ané suba liwat. Dugas matunangan ngajak Wayan Sastra. Saja dugasé ento, dugas kaliput semara, gumi sahasa gelah ajak dadua. Sabilang wai prasida matemu diastun genah kampusé majehon. Luh Jepun kuliah di Fakultas Hukum Univérsitas Udayana. Wayan Sastra kuliah ring Fakultas Ėkonomi. Luh Jepun mamondok ring Badung, dajan kampusé. Wayan Sastra ngajag ka Tabanan sawiréh tuna prabiaya.

Luh Jepun sawai mapitulung baan tunanganné makejang kejokang. Nyidang kuliah gén suba aget. Diastun ngangseh-ngangsehan sawiréh reramané mula tuara.

“Tiang sing dadi ati nepukin Bli ngajag sabilang wai ka Tabanan. Ento makrana tiang nundén bli satata nginep di pondokan tiangé. Tiang tusing rungu yadiastun anaké ngorahang tiang ngajak bli suba kumpul kebo. Tiang tusing peduli. Buina tiang setata ngayahin keneh bliné sawiréh tresnan tiangé kaliwat ngajak bli. Bli Wayan mula muani sujati ané kenehang tiang uli negak di sekolah dasar nganti kuliah cara jani. Dong kéné walesan bliné. Dija kasujatian tresnan bliné?”

Luh Jepun bangun uli bubukané. Nyemak potrékan magelut ngajak Wayan Sastra dugas malila cita ka Gitgit. Yéh matané buin ngamengmeng. Saja Wayan Sastra anak muani bagus. Dueg ring kampus yadiastun tuna prabiaya kuliah. Luh Jepun sawai nulungin Wayan Sastra meliang bénsin. Wayan Sastra mula anak taruna mandiri. Kuliah padidi tusing maan tanggungan rerama. Sawiréh reramané mula anak tuara. Sambilang kuliah, Wayan Sastra madagang hand body, madagang énci, apang nyidang anggona meli nasi. Masan libur semésteran, Wayan Sastra nugtug reramané maburuh dadi kuli. Sajan anak truna jemet, ngitungang raga kal ngruruh hari wekas ané melah.

“Tiang nu inget bli nuturang tiang apanga jemet. Malajah nyisihan bekel apang ngelah tabungan. Sasukat tiang matunangan ngajak bli, tiang bisa nabung. Tiang tusing ja buin nguber bungah, meli baju kéné meli baju kéto. Tiang satata nuwutin tutur bliné apang satata idup irit. Ngalih pipis kéweh. Tiang taén ngeling nepukin bli maburuh kumah kal ngalih bekel anggon mayah SPP. Tiang taén ngeling nepukin bli maburuh negen karung di peken Badung. Nanging tiang bagia taén matunangan ngajak bli yadiastun bli tuna artha.”

Tiang tusing nyidaang ngengsapang Bli Wayan. Numitis buin cepok asané tiang tusing ja lakarang engsap tekén tali tresna ané taén masambung. Tiang dot di numitis buin cepok, tiang majatukarma ngajak bli.

Luh Jepun bangun uli pedemanné. Di sisin jendélané ia malengok. Ujanné bales, maimbuh angin baret. Besik dua tingalina ada montor liwat di jalanné. Uli umah matumpang dua ento, ia biasa nyantosang Wayan Sastra ané lakarang nyemput ngajakin malali. Ia dot, cara ipidanné. Mengkeb-mengkeb matunangan, makecos uli jendéla apang nyidaang malali ngajak gagelanné.

Ujanné ngancan bales. Ia nepukin anak muani majalan licitan.

“Bli Wayan,” ia makaukan tekén anak muani ané tepukina.

Anak muani ento matolihan.

Ujanné bales lan munyin krébeké saling langkungin. Luh Jepun ngagah jendéla tur makecos.

Kukuh, 3 Pébruari 2011

Tidak ada komentar:

Posting Komentar