Selasa, 01 Februari 2011

Satua bawak : BUAYA

Buda Umanis, Sasih Kalima, Wuku Kulantir, pinanggal 20 Oktober 2010, pianak tiangé ané nomer kalih, Kadék Amélia Dwipaningsih matelubulanan. Kulawargan tiangé sané transmigrasi di Palémbang dot ngraméang upacara punika. Joh-joh dina sampun majanji lakar mulih ka Bali apanga ningalin cucunné natab, turin tiang majanji lakarang nyemput ka Bandara Ngurah Rai.

Anggara semeng sawatara jam kutus, HP tiangé mangering. Suaranné jangih kadi jangkrik kalung kilinin. Sledétin tiang HPné, adan pamanné ngenah. Ngénggalang tiang nyemak handphonné turin nyautin. Paman tiangé sampun ngorahang tuun uli pesawat terbangé turin suba ngantosang di Bandara Ngurah Rai. Tiang ngénggalang manjus lan makékén lakarang nyemput. Mapan paman tiangé mulih ngajak cucunné, tiang laut nyilih mobil ajak ipahé apanga amanan nyemput. Yén ngaba sepéda montor sinah kéweh, apabuin pamanné mulih liu ngaba gapgapan.

Selantang jalan Tabanan nuju Bandara Ngurah Rai, Tuban, tiang inget tekén lampah dugasé taén malalinin kulawargan tiangé di Sumatera. Dasa tiban sané suba liwat, tiang polih ngurang-ngurang lampah mrika. Tongosé di Banjar Mekar Sari, Désa Muktijaya, Kecamatan Telang, Kabupatén Musi Banyuasin II, Sumatera Selatan. Désa punika wantah genah madunungan semeton Bali sané transmigrasi mrika. Akéhan sametonné drika mawit saking Désa Kukuh, Kecamatan Marga, Kabupaten Tabanan. Tiosan ring punika, wénten taler semeton saking Désa Cau Belayu lan Selanbawak, makasami wewidangan Kecamatan Marga. Tiosan saking semeton Tabanan, wénten taler semeton saking Bukit Jimbaran lan Nusa Penida, Klungkung. Sami idup rukun, saling asah, asih lan asuh.

Kulawargan tiangé sané madunungan drika, sami ngeling bagia sawiréh wénten kulawarganné uli Bali malali mrika. Dugas warsa 1979, daweg tiang wawu embas, belin bapan tiangé ané maadan Nyoman Yurjana kasarengin kurenanné, Nyoman Cateri lan pianak-pianakné; Wayan Mustini muang Kadék Suradnya cumpu matransmigrasi, sawireh ring wit palekadanné di Banjar Lodalang, Désa Kukuh, Kecamatan Marga méweh ngruruh merta. Sasukat matransmigrasi, kauripan ipunné ngangsan nincap. Sampun sesai mulih ka Bali, boya ja numpang bus, nanging sampun numpang pesawat terbang. Yén sijemu, kemulan setata numpang bus, sawiréh pangajin karcis kapal terbangé kantun mael. Yén jani, suba mudah. Masaih tekén pangajin karcis mobil busé.

Mémé lan bapan tiangé masé sampun taén melali mrika. Kénten taler pekak lan dadong tiangé sané sampun newata naenin malali mrika. Tiang mara ngidang malali ka Sumatera sasukat tamat kuliah ring Diploma Tiga Keuangan lan Perbankan Univérsitas Udayana Dénpasar warsa 2001. Tiang nékat ka Sumatera boya ngruruh pangupa jiwa ring pulina paling jimbar ring panegara Indonésia punika. Wantah tiang nglimurang keneh, ngengkebang sakit ati, sawiréh kapegatin tresna olih gegélan tiangé ané maadan Luh Torisia. Manahé lakar ngengsapang lawat-lawat ipunné. Nanging ngangsan joh tiang mekad, sahasa paek muan ipunné nugtug. Tiang sebet kalahina ngantén. Ané ngranayang nyumangkinang tiang sakit ati, baan Luh Torisia nu anggon tiang tunangan, turin tondén taén ngorahang suwud mademenan.

Liu kenangan manis dugasé ngengkebang awak ka Sumatera. Kénkén asané joh tekén rerama lan nyama. Kénkén rasané kéweh kehidupanné di gumin anak. Asanin tiang. Yén di Bali, makejang ada. Yén ba ngelah pipis magenepan bisa bakat. Yén di Sumatera makejang kéweh. Ngalih yéh inem gén kéweh. Sawiréh tusing ada sémbér. Yan nginem yéh klabah ngranayang mising. To waninan, nyama Baliné ditu nuduk yéh ujan tur wadahina jeding gedé. Yéh ujanné ané katampung kaisinin ubad apanga ngidang nganggon makelo. Paling sing ngelah stok inem buin enem bulan, kayang masan ujanné buin tuwun. Yén nganggon kayeh lan mesahin baju, nu aluh. Tuwah nganggon yéh telabah Musiné ané cara pasih. Tuwah ja, pondok paman tiangé di pelosok terpencil. Sawatara petang jam uli Bandara Talang Betutu. Tuun di Bandara, nu nempuh pajalan buin duang jam ngalih Rumah Buruk, tongosé nyéwa jukung mamesin (boot). Menék boot uli Rumah Buruk ngalih désan pamanné buin nelahang galah duang jam. Palaib booté becat megat tukad Musiné.

Dugas tiang ka Sumatera warsa 2001 punika, désan paman tiangé durung wénten listrik. Mabalih tivi tuwah nganggon aki. Duang lemeng cepok suba ngecas aki ka proyék. Pekenan drika tuwah pitung dina apisan, di dina Sukra. Jalanné tondén maaspal. Yén masan ujan, dalemné bisa nganti a entud anaké kelih. Sampun wénten sametonné ngelah sepéda montor, nanging yan masan ujan tusing bani ngabu pesu. Sawiréh montoré kelem, klebu cara traktor. Ané aluh alih di tongos paman tiangé transmigrasi tuwah sakancan mina. Sabilang temuku bek misi bé, luiré jeleg, lélé, lindung, nyalyan lan karper. Paling liu ada bé patin, cara bé lélé kéwala tusing mapatik. Sametonné drika tuwah manyi atiban. Umur padiné patuh tekén di Bali, petang bulan suba manyi. Nanging di Sumatera, suwud manyi marérén kutus bulan, ngantosang ujan. Cariké ditu tuwah sawah tadah hujan. Yén suwud manyi, nyama Bali ané transmigrasi nyimpen padiné di jineng. Turin seleg maburuh tekéning sameton wed drika lan di genah sameton Jawi. Yén sameton wed drika lan sameton Jawi sané transmigrasi drika, wusan manyi, ipun mafoya-foya. Ngadokang orkés sané ketah kasambat dangdutan. Jinah sameton wed lan sameton Jawiné telas anggona ngupah artis lan nyawér. Di masan kaselek, kramané ditu lantas nyilih pipis ajak anak Bali. Makelo-kelo sing ngidang ngulihang, carikné laut kaadep tekén anak Bali. Ento mawinan, krama Baliné saling palinggahin ngelah tanah. Paman tiangé ané ngelah paling bedik, tuwah dasa héktar. Mabading tekén nyama Bali ané nengil di Bali. Jeg kumuh kamuh ngadep tanah anggona meli saté. Turin dagang saténé mupu turin ngidang meli tanah di Bali. Kéto masé tanah nak Baliné telah adepa, buina pipisné telah anggona mamunyah lan nyundél di kafé.

Ada duang bulan tiang nengil di Sumatera. Kéwala tusing masé ngidang ngengsapang Luh Torisia. Sabilang peteng bakat ipian. Satata marawat-rawat kenangan manisé dugasé nu matunangan. Pait hidupé taén bakat kecapin dugasé nu mamondok di Jimbaran, dugas ipun nu kuliah ring Fakultas Ékonomi Univérsitas Udayana. Tiang tuwah kuliah ring margi Jalan Sudirman. Nanging sabilang peteng nginep di pondok Kumbang, tongos gegélanné ngekos. Lemah peteng ngasanin bagia masaput semara. Ento mawinan tiang sukeh ngengsapang ipun. Jelék baan tiang ngorang, sewai tiang ngeling yén inget dugasé ento.

Taén tiang mapangenan padidi di sisin tukad Musiné ané jimbar. Ombak yéh tukadé sahasa nujah bebatuan tongos tiangé negak. Kapal-kapalé pasliwer cingak tiang makta kayu gelondongan. Kéto masé kapalé ané makta rabuk ke pabrik Pusri. Serahina-rahina, kawéntenan tukad Musiné satata ramé. Kéto masé bromocorahé liu cara dedalu masan ujan ngalih sinar lampu. Yén pelih ngaba munyi di Palembang bisa-bisa baongé pegat mapunggel. Kéwala ada luwungné, yén tawanga iraga uli Bali, sametoné drika pada jejeh. Nyeh karana sabatak anak Bali kadéna kebal. Sawiréh di banjar transmigrasi drika wénten sekaa Calonarang. Tebek keris tusing kénkén. Kéto masé anak Baliné makejang kadénna bisa nglekas dadi Léak. Ento mawinan semeton wed drika lan sameton Jawi sané transmigrasi drika takut ajak anak Bali.

Sedeng tiang mapangenan, sagétan ada anak muani maawak situh maekin tiang. Lengen limanné gedé, masaih ajak paan batis tiangé. Tangkahné gedé cara atlit binaraga Adé Rai. Buina di bangkiangné maselet blakas. Minabang tiang, anak muani punika tuwah préman Palembang. Kulit limanné macocoh magambaran Kalajengking lan tattoo Naga Banda.

Anak muani punika ngangsan paek ajak tiang. Jejeh masé atinné nyingakin tatoo kalajengking, apa buin anak muani punika majénggot kambing. Blakas ané nglayut di bangkiangné laut pejanga. Mara tiang marasa tenang. Minabang anak muani punika lakaran manjus di tukadé linggah.

Satondén nyemplungang raga ka tukadé, anak muani punika matakon ajak tiang.

“Hé, cai anak mara dini, o?”

“Nggih),” ngénggalang tiang nyautin patakon anaké ento.

“Hé, awaké bancih, o? Yén sing bancih, anak muani sujati tusing lakarang ngeling,” piucapné.

Tiang tan nyautin munyin anaké ento. Tuwah saja dugasé ipun matakon, pipin tiangé belus, sawiréh yéh paningalanné ngamengmeng inget teken dugas-dugas macanda girang ajak Luh Torisia.

“Cang lakarang kayeh, apa dini ada hiu?” pitakénné malih.

“Tan wénten.”

Tusing buin makelonné anaké muani punika macebur ka tukadé. Cingak tiang ipun égar ngelangi. Yén kénkén kadén suluré anaké punika ngengsahang malaib ka sisi. Teked di tongos tiangé negak, anak muani punika ngangseg. Angkihanné telung dasa lima. Ngangsur.

“Léak barak ci. Cai dot ngamatiang cang, o?” pitakénné bangras.

“Tan wénten tiang ngelah keneh asapunika. Wénten napi?” pisaut tiangé jejeh, dasdas pesu inceh.

“Hiu saja tusing ada, nanging tiang das mati sarap buaya!”

Tiang tan ngidang nanggehang kedék. Tahu-tahu tiang sampun neked di Bandara Ngurah Rai.

Kukuh, Sukra, Purnama Kalima, 20 Oktober 2010

Tidak ada komentar:

Posting Komentar